Presbiakuzi, yaşın ilerlemesiyle doğru orantılı olarak gelişen, sensörinoral (sinirsel) tipte bir işitme kaybı çeşididir. Konuşmayı ayırt etme skorlarında düşüş gösteren, “duyuyorum ancak anlayamıyorum” şikâyetine en sık rastladığımız ve toplumumuzda en çok görülen işitme kaybı tipidir. Yüksek frekanslara (ince seslere) doğru işitme kaybında artış gözükmesi spesifik bulgular arasında en belirgin olanıdır.
Yaşa Bağlı İşitme Kaybı (Presbiakuzi) Neden Olur?
Yaşa bağlı işitme kaybı (Presbiakuzi) oluşumu ve ilerlemesinde kişiye bağlı ve çevresel faktörler önemli yer tutmaktadır ancak yapılan araştırmalar genetik yatkınlığın en belirgin neden olduğu doğrultusunda birleşmektedir. Çevresel faktörler arasında en etkili sebep gürültüdür. Gürültüye karşı kulaklarını koruyabilen bireylerde ileri yaşlarda presbiakuzi görülme oranlarında düşüşe rastlanmaktadır.
Yaşa Bağlı İşitme Kaybı (Presbiakuzi) Çeşitleri
Yapılan incelemelere göre 4 farklı yaşa bağlı işitme kaybı (presbiakuzi) çeşidi vardır;
Sensoriyal Presbiakuzi: En sık görülen çeşididir. Genellikle orta yaşlarda başlar ve zaman içerisinde artış gözükebilir. Her iki kulakta da yüksek frekanslara doğru (ince seslerde) artış gözüken işitme kaybı görülür.
Nöral Presbiakuzi: Akustik sinir liflerinde kayıp vardır bu yüzden sadece yüksek frekanslarda değil tüm frekanslarda kayıp olur. En büyük sebebinin genetik yatkınlık olduğu düşünülür. İleri yaşlarda işitme kaybı belirginleşir.
Strial Presbiakuzi: 30-60 yaş aralığında, diğer türlerine göre daha genç yaşlarda görülür. Tüm frekanslarda kayıp oluşturur. Genetik yatkınlığa bağlı olarak oluştuğu düşünülür. Konuşmayı ayırt etme skorlarında düşüş gözlenmez.
Mekanik Presbiakuzi: Kulak zarının esnekliğini kaybederek sertleşmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Yüksek frekanslarda kayıp olduğu görülür. Diğer çeşitlere göre daha yavaş ilerler.
Yaşa Bağlı İşitme Kaybı (Presbiakuzi) Belirtileri
Presbiakuzinin ana belirtisi yaş ile birlikte ilerleyen ve her iki kulağı da etkileyen işitme kaybıdır. İşitme kaybına özellikle gürültünün de etkisi ile çınlama ve baş dönmesi de eşlik edebilir. Her işitme kaybında olduğu gibi kişinin sosyal aktivitelerini azaltma isteği ve yine buna bağlı depresyon eşlik edebilir. Kişinin genetik olarak da bir demansiyel süreç yatkınlığı var ise bu iki durum da ilişkili olacaktır.
Yaşa Bağlı İşitme Kaybı (Presbiakuzi) Tedavisi
Presbiakuzi, sinirsel tipte bir işitme kaybının sonucu olduğu için tedavi edilebilir hastalık değildir. Hastaların işitme düzeylerinin daha iyi duruma getirilmesi ve yaşam kalitesinin arttırılması için işitme cihazları en çok kullanılan rehabilitasyon yöntemidir. Ayrıca konuşmayı ayırt etme skoru çok düşük hastalarda cihaza ek olarak, dudak okuma yetisi kazanmaları ve sosyal aktiviteleri azalmış kişilerin eski sosyal dönemlerine dönmeleri etkili olacaktır.
Yaşa Bağlı İşitme Kaybı (Presbiakuzi) Tanısı Nasıl Konur?
Presbiakuzi tanısında hastanın işitme kaybı öyküsü ve çevresel faktörler konusunda bilgi alınması önemli yer tutmaktadır. İşitme kaybına neden olabilecek diğer rahatsızlıkların alınan bilgiler doğrultusunda egale edilmesi gereklidir. Bunlar arasında ototoksik ilaç kullanımı, travma hikayesi gibi durumlar da yer almaktadır. Özellikle işitme kaybı iyi değerlendirilmelidir. Asimetrik işitme kayıplarında diğer tanılara yönelme düşündürmelidir. İşitme testi ile 250 Hz ve 8000 Hz arasında hava yolu ve kemik yolu işitme eşikleri belirlenir ve konuşmayı ayırt etme skorlarının eklenmesi ile birlikte tanı konulur.